Padişahlarımızda Din Gayreti Ve Vatan Muhabeti-Ahmet Refik Osmanlı vatanının büyümesi padişahlarımızın dîn gayreti, vatan muhabeti ile hâsıl oldu. Hakanlarımızda vatan muhabeti îman şeklinde idi. Bu îman bütün askerlere sirâyet eder, onları muhârebe meydanlarında, gazâ yolarında hârikalar göstermeye sevk eylerdi. Dîn uğrunda ölümün, dîni muhafaza için vatanı korumak, dîn gayretiyle vatan muhabetini bir tutmak Osmanlı askerlerinin başlıca sâiklerinden (sebeplerinden) idi. Esâsen harp, kahraman ecdadımız nazarında, bir nevi gazâ idi. Gazilik padişahlar için de, serdârlar için de, neferler için de dünyada kazanılan şânların ve şereflerin en büyüğü idi. Bu sebepten padişahlarımız gazi unvanını alırlar, kahraman askerlerimiz gazilikle iftihar ederler. Vatanımızın tarihi okunacak olursa görülür ki, padişahlarımız dîne ve vatana muhabet sayesinde koca orduları idare etmişler, Anadolu'nun ufak bir köşesinde yaşayan küçük bir devleti Avrupa, Asya ve Afrika ortalarına kadar büyütmüşlerdir. Bu mukades hisler Osmanlı ordusunda bâkî kaldıkça devletimiz şân ve şerefin en yüce noktalarına yükselmişlerdir. İşte bu ufak kitap, sana padişahlarımızın dîn gayreti, vatan muhabeti sevkiyle muhârebe meydanlarında ne kahramanlıklar gösterdiklerini, saraylarında bile oturdukları zaman vatan kaygısıyla ne acı gözyaşları döktüklerini öğretecektir. Anlayacaksın ki, kahraman padişahlarının emriyle gazâ meydanlarına koşan bir nefer için en büyük kuvet, vatan muhabetini kalbinde kökleştirmek, onu âdeta mukades bir îman şekline koymaktır. Osmanlı neferinde bu haslet bulundukça, onun için canını feda etmek bir şeref, vatanına hizmet eylemek bir saâdetir. Bu eser, Osmanlıca ve Günümüz Türkçesi karşılaştırmalı olarak basılmıştır.