Hayal İçinde Hüseyin Cahit Yalçın, uzun sayılabilecek yaşamında, muhalif kimliği, çıkardığı gazeteler, fikir yazıları ve siyasetle yakın ilişkisi nedeniyle siyaset bilimciler ve tarihçiler açısından dikate değer bir figür olarak görülmüştür. Bunun yanı sıra Yalçın, özelikle Servet-i Fünûn topluluğu içinde yazdığı edebî yazılar, roman ve hikâyeleriyle Türk edebiyat tarihinde de yadsınamayacak bir öneme sahiptir. Edebiyat tarihçileri tarafından Yalçın’ın en önemli romanı olarak kabul edilen Hayâl İçinde, merkezî kişi olan Nezih’in ‘’fena’ kitaplar okuması neticesinde hayal dünyasında yaşamasını ve gayrimüslim bir kızı zihninde idealize etmesini konu edinir. Ancak Nezih, romanın ilerleyen sayfalarında hayal dünyasından, hayatın hakikatlerini anlayarak ve olgunlaşarak uzaklaşır. Bu olgunlaşma sürecinin sonunda Nezih’in platonik aşkın yerine koyduğu değer ise vatana karşı vazifeleridir. Bu bağlamda söz konusu roman Nezih’in hayalden hakikate doğru yolculuğunu anlatır. Diğer taraftan Nezih’in sevdiği kızı takip etmesi ile okur da roman aracılığıyla dönemin İstanbul’unun ve Büyükada’nın cadelerinde, kültürel atmosferinde bir gezintiye çıkma olanağı kazanır. Bu şekilde roman, tarihsel ve kültürel bir belge olma niteliğine bürünür….