Çıplak Deniz Çıplak Ada/Bir Ada Hikayesi 4 - Yaşar Kemal Bir Ada Hikâyesi dörtlüsü, savaşlardan, kırımlardan, sürgünlerden arta kalan insanların, Yunanistan’a gönderilen Rumların boşaltığı bir adada yeni bir yaşam kurma çabalarını konu alır. Umut romanın başkahramanıdır. Dörtleme hem bir Yaşar Kemal klasiğidir hem de diliyle, yaratığı kişilerle, yaratığı doğayla Yaşar Kemal’in romancılığında önemli bir yeniliği işaret eder. Yaşar Kemal, mitos yaratıcısıdır… Ağıtların diliyle, kendi özgün dilini (hiçbir yazara benzemez ve asla taklit edilemez) harmanlamış, çeviride bile yitmeyen anlatısını kurmuştur. Bu dörtlüyse, tarihle destanların kaynaşmasıdır. Yaşar Kemal tarihi roman yazmaz bu dörtlüde, bir tarih var eder. Çıplak Deniz Çıplak Ada, Yaşar Kemal’in yerlerinden edilen insanların Ege’de bir adada yeni bir yaşam kurma çabalarının destansı öyküsü Bir Ada Hikâyesi’nin dördüncü ve son kitabı. Dörtlünün bu son romanında, geçmişin yaraları kapanmaya yüz tutmuş ama izleri kalmıştır… Ağaefendi’yle Melek Hatun, Poyraz’la Zehra, Ali Hüseyin’le Nesibe muradına erecektir, Lena Ana’nın hasretle yolarını beklediği kayıp oğuları da geri dönmüştür ama balıkçıların reisi Hıristo’nun başına beklenmedik bir olay gelir. Türk edebiyatında yaşanan, son on yılın en önemli edebiyat olayı nedir, diye soracak olsanız, hiç teredüt etmeden Yaşar Kemal’in ‘Bir Ada Hikâyesi’ dörtlemesini tamamlaması, cevabını ilk sıralarda veririm. Çünkü, yılardır hiçbir kitap bu kadar merakla beklenmemişti. 19 Ağustos tarihli, “İmaj ve Ötesi” başlıklı yazısında Doğan Hızlan, “Türk edebiyatının efsane ismi kimdir?” diye sormuş ve artık aramızda olmayan isimlerden oluşan bir anket hazırlanmıştı. Birkaç gün sonra kendisine gelen okur mektuplarını değerlendirmişti Hızlan. Okurlar, listede yaşayan isimlerin olmamasına itiraz etmiş ve öyle bir durumda Yaşar Kemal’i seçeceklerini belirtmişlerdi. Yüzlerce e-postanın yüzde doksanı bunu söylüyordu. Uzun lafın kısası, yaşayan bir efsane olduğu üzerinde bir ortak görüş bildirilmişti Yaşar Kemal için… Dörtlemenin bundan önceki son kitabı 202 tarihinde yayımlanmıştı. Aradan geçen zamanda, bizler Yaşar Kemal’in değme şaire taş çıkaracak şirlerini, türünün en güzel örneği röportajlarını ve tüm insanlığa seslendiği çağrılarını okumuştuk. Fakat o kitaplardaki şirler daha önce muhtelif dergilerde, röportajlar gazetelerde yayımlanmış, insanlığa çağrı metinleri mahkeme salonlarında okunmuş, basın açıklamalarında dile getirilmişlerdi… Ama ‘Çıplak Deniz Çıplak Ada’nın tadı bir başka. Ne de olsa, yayınlanan diğer eserlerinden farklı olarak, kimse daha önce okumadı romanda yazılanları. Romanda, mübadil kahramanların “umut dolu”, ancak bir o kadar yürek burkan hikâyesi devam edip nihayete eriyor. Birileri kendi toprağında, diğerleri kendi toprağının hasretinde… Malumun ilanı olacak ama, diline ve anlatımına bir kez daha hayran kalacaksınız, her sayfasında. Çıplak Deniz Çıplak Ada’nın yayımlandığı günlerin hemen ardında birçok yazı kaleme alındı, Yaşar Kemal okuma kılavuzları açıklandı hatâ. Kimileri diğer üç cildi hatırlatma çabasına girdi, bir o kadar yeni kitapta nelerin olacağı izah edilmeye çalışıldı. Her eserinde yeni dünyanın kapılarını açarken, yeryüzünün en büyük adası olan Yaşar Kemal’in dünyasını daha iyi anlayabilmenin en iyi yolu, şüphesiz eserlerinden geçer. Ancak bu vakte kadar onun için yazılmış mühim kılavuz kitaplar da yok değildir. Kendisiyle daha önce nehir söyleşilere ve derinlikli çalışmalara imza atan Feridun Andaç’ın ‘Yaşar Kemal: Sözün Büyücüsü’ kitabı da önemli bir kılavuz olacak. Andaç, Yaşar Kemal’in eserlerini ve hayatını bir arada anlatığı kitabında, bizi büyülü bir dünyaya çağırıyor. Eserlerini derinlemesine ele alırken, Yaşar Kemal’in sözlerine de başvuruyor. Kendimizi Yaşar Kemal’e adamak için, doğru zaman. Çağlayan Çevik.